Pensioenroulette: neem jij de gok?

Met pensioengeld neem je geen risico. Als jij stopt met werken wil je gewoon voldoende geld hebben om ontspannen rond te kunnen komen. Zo nu en dan wat extra luxe, zou prettig zijn. Zo simpel is het. Je snapt dat je gedurende je werkende leven daarvoor moet sparen. Ook dat is niet ingewikkeld. Maar alles daaromheen, helaas schuilt daarin de onzekerheid.

Zo werkt de opbouw van je pensioen nu

Pensioenberekening zijn relatief complex. Maar in basis werkt sparen voor je pensioen als volgt.

1. AOW
Dit is het vaste bedrag dat je krijgt van de overheid. Iedereen krijgt AOW. En iedereen krijgt evenveel AOW. Maar of dat ook in de toekomst zo is? We worden steeds ouder. Steeds minder werkenden moeten de AOW-bijdrage voor gepensioneerden betalen.

ONZEKERHEID A
In berekeningen voor jouw toekomstig pensioen wordt rekening gehouden met de AOW-uitkering die mensen nu ontvangen. Een wankele basis want die AOW-uitkering zou in de toekomst wel eens veel lager kunnen zijn.

2. Werkgeversdeel (Pensioenfonds)
Jij en jouw werkgever sparen ook voor je pensioen. Veelal is deze spaarpot ondergebracht bij een pensioenfonds. In sommige gevallen bij een pensioenverzekeraar. Pensioenfondsen zijn constant aan het rekenen: “Hoeveel geld hebben we? En hoeveel moeten we nu en in de toekomst uitkeren?” 

Het vele geld dat pensioenfondsen hebben, wordt belegd zodat het meer waard kan worden. De overheid zegt daarover: “Die beleggingen kunnen tegenvallen. Reken je niet te rijk. Neem als basis de rente die je met staatsobligaties zou krijgen.“ Die rente, ook wel rekenrente genoemd, staat nu tussen de 0,4% en 0,9%. Vergelijkbaar met de huidige spaarrente dus.

ONZEKERHEID B
Op zo’n lage rekenrente hadden de pensioenfondsen niet gerekend. En dus gaan pensioenfondsen meer pensioenpremie rekenen aan werkenden én minder pensioen uitkeren aan gepensioneerden.

3. Zelf aanvullen
Je kunt - via je werkgever of via een eigen pensioenregeling - ook extra sparen voor je pensioen. Tot een bepaald spaarbedrag betaalt de overheid hier aan mee, via een belastingvoordeel. Een mooie regeling. 

ONZEKERHEID C
Maar de vraag is of het fiscale voordeel bij sparen voor je pensioen gehandhaafd blijft de komende jaren. 

Spaar je zelf nog extra bij, dan is je andere voordeel dat je pensioengeld wordt gespaard in Box 1 in plaats van Box 3. Je ontloopt daarmee de vermogensrendementsheffing. Nadeel van sparen in Box 1 is dat je vermogen dan écht bestemd moet zijn voor je pensioen. Tussentijds opnemen kan dus niet meer. 

ONZEKERHEID D
Zelf sparen in box 3 kan ook. Maar waar lagere vermogens in de toekomst minder vermogensrendementsheffing betalen, worden hogere vermogens juist steeds zwaarder belast. Over alles boven de € 75.000 gaan we vanaf 2017 1,4% belasting betalen. Vergelijk dat eens met de huidige spaarrente van 0,6% bij ING, Rabobank of ABN AMRO. Je vermogen wordt hierdoor elk jaar 0,8% kleiner.

ONZEKERHEID E
Als je spaart in Box 3 maak je zelf de keus om te beleggen in aandelen, vastgoed, of misschien wel goud. Of om gewoon te sparen via een spaarrekening. Echter, beleggingsresultaten zijn op dit moment laag (obligaties) of zéér wisselend (aandelen, vastgoed). Bij sparen is het risico kleiner, maar het levert heel weinig op.

Al je pensioenonzekerheden op een rij

Aan de hand van de opbouw van je pensioen hebben we al meerdere onzekerheden in kaart gebracht. Maar helaas zijn er nog meer.

ONZEKERHEID F
De verhoging van de pensioenleeftijd maakt dat we minder lang van ons pensioen kunnen genieten. Financieel is dat misschien niet per definitie nadelig. Maar als je eerder had geweten dat je langer moest werken, had je vroeger wellicht liever al wat extra gespaard. Dan had je nu tijdig kunnen stoppen met werken.

ONZEKERHEID G
Ons zorgstelsel wordt een steeds grotere kostenpost voor de overheid. De eerste politici hebben al geroepen dat mensen met een hoger vermogen meer zelf mee moeten gaan betalen aan hun eigen zorg. Ofwel: als je extra spaart voor je pensioen, of als je jouw hypotheek volledig aflost en jouw huis dus een deel van je pensioengeld is, kan het zijn dat je daardoor in de toekomst juist extra moet gaan betalen.

Veel onzekerheden. Wat te doen?

Je kunt uiteraard niet alle onzekerheden uitbannen. Veel heeft te maken met de grillen van het huidige kabinet en kabinetten die nog gaan komen. Extra sparen voor je pensioen is een optie. Voor veruit de meeste Nederlanders geldt echter dat goed in kaart brengen van de eigen pensioensituatie het absolute startpunt is. Zonder die kennis is het onmogelijk om iets aan je pensioen te doen. Advies van een pensioenadviseur is daarbij onmisbaar.